(جمعہ 27 ستمبر 2013ء) ناشر : ادارہ تحقیقات اسلامی،اسلام آباد
#54821
امام محمد بن حسن شیبانی صاحبین یعنی امام ابوحنیفہ کے دو جلیل القدر شاگردوں میں سے ایک ہیں جن سے ان کی فقہی روایت آگے بڑھی ہے ، ان کے دوسرے شاگرد امام ابویوسف ہیں ۔امام ابوحنیفہ کی جانب اگر چہ عقائد اور تعلیم و تعلم سے متعلق چند رسائل منسوب ہیں ،مگر حدیث و فقہ پر ان کی اپنی مرتبہ کوئی کتاب محفوظ نہیں، ان کے علمی تبحر اور تفقہ فی الدین کا حاصل ان کے شاگردوں اور بالخصوص صاحبین کی تالیفات میں ملتا ہے ۔ امام ابو یوسف کا تحریری کارنامہ کتاب الخراج اور الرد علی سیر الاوزاعی جیسی کتابوں تک محدود ہے ۔ اس کے برعکس امام محمد بن حسن شیبانی کی تالیفات فقہ و قانون کے سارے پہلووں کی جامع ہیں ، اور نہایت مفصل ہیں ۔ امام محمد بن حسن کے اس کارنامے کے سبب جملہ متاخر حنفی فقہاء ان کے خوشہ چین ہیں ۔ امام شیبانی ، اسلامی فقہی روایت سے قطع نظر بنی نوع انسان کی تاریخ قانون میں منفرد مقام کے حامل ہیں ۔ ان کی کتاب الاصل یا المبسوط کا مقابلہ اگر رومن قانون کی شہرہ آفاق کتاب مجموعہ قوانین جشی نین سے کیا جائے تو امام شیبانی کی ژرف نگاہی اور دقت نظر کا قائل ہونا پڑتا ہے ۔ زیرنظر کتاب امام صاحب کی زندگی کے مختلف پہلووں اور ان کی دینی خدمات پر مشتمل ہے ۔ اللہ مصنف کو اجر سے نوازے ۔ آمین۔(ع۔ح)
< t a b l e b o r d e r = " 0 " c e l l p a d d i n g = " 0 " c e l l s p a c i n g = " 0 " s t y l e = " w i d t h : 5 4 1 p x " >
< t b o d y >
< t r >
< t d >
< p > < s t r o n g > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / s t r o n g > < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > < s t r o n g > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / s t r o n g > < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 1 5 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 1 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 2 6 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 2 6 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 2 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 3 0 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 3 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 3 5 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 2 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 4 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 5 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 5 0 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 5 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 5 6 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 5 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 5 8 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 0 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 1 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 7 6 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 8 2 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 9 5 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 9 5 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 1 2 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 1 3 5 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 1 8 7 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 2 3 4 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 2 4 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 3 4 8 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 3 7 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 0 1 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 0 1 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 0 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 2 0 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 4 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 5 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 5 4 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 9 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 4 9 3 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 5 9 9 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 1 1 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 1 1 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > 6 2 2 < / p >
< / t d >
< / t r >
< t r >
< t d >
< p > ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< t d >
< p > & n b s p ; < / p >
< / t d >
< / t r >
< / t b o d y >
< / t a b l e >